Nhạc ngoại lời Việt - Phạm Duy

Lắng trầm tiếng chiều ngân

       Trong khi các nghệ sĩ thời bấy giờ chọn nhạc bình dân Pháp để soạn lời thì Phạm Duy chọn nhạc cổ điển Âu-Mỹ. Và ông được xem là một trong những nhạc sĩ đầu tiên soạn lời Việt cho nhạc cổ điển.

 

       Thông qua những tư liệu mà nhạc sĩ Duy Cường, con trai nhạc sĩ Phạm Duy, cung cấp có thể thấy Phạm Duy đã soạn lời cho rất nhiều thể loại, từ nhạc cổ điển, dân ca cho đến nhạc tân kỳ của Âu, Mỹ, Trung Hoa, Nhật Bản, Triều Tiên, Philippines, Do Thái, Mexico…

       Nhạc sĩ Phạm Duy bắt đầu soạn lời bằng tiếng Việt từ khi ông mới khoảng 15,20 tuổi. Khi mà các nghệ sĩ lúc bấy giờ chọn nhạc bình dân Pháp để soạn lời thì Phạm Duy đi một hướng khác, đó là nhạc cổ điển Âu Mỹ. Và ông bắt đầu với những tác phẩm của Johann Strauss (người Áo) mà theo ông, nhạc valse của Johann Strauss tuy là nhạc cổ điển nhưng có bài được phổ biến dưới hình thức ca khúc phổ thông. Ngoài bài valse bất hủ là Le beau Danube bleu (Dòng sông xanh), Johann Strauss có một bài valse khác cũng được nhiều người biết đến là When we were young. Bài này được Phạm Duy viết lời Việt có tựa là Khúc hát thanh xuân cũng để “hát chơi trong đám bạn bè” với những ca từ tươi vui:

        Trong tư liệu để lại, ông cho biết mình may mắn có một người anh đi du học 7 năm ở Pháp, khi về nước người anh mang về nhiều đĩa hát là nhạc cổ điển. Theo lời ông: ”Tôi đã nghe và thuộc lòng nhiều bài được coi như bất tử, chẳng hạn bài Serenata (Chiều tà) của Toselli. Bản nhạc Ý này thì quá đẹp, lại có thêm lời tiếng Pháp rất hay. Tôi hát bài này từ khi mới 14, 15 tuổi nhưng mãi tới năm 1942 hay 1943 tôi mới soạn lời Việt:

 

 

“THÊM CHÚT KHÔNG KHÍ BỒ TÙNG LINH VÌ TÔI LÀ NGƯỜI Á ĐÔNG”

       Giai đoạn Phạm Duy bỏ nhà đi theo gánh hát rong (khoảng 1944-1945) ông đánh Guitare trong ban nhạc của gánh Đức Huy-Charlot Miều. Thông thường ban nhạc phải tấu nhạc trong lúc hạ màn và có khi phải đệm đàn cho tài tử đánh kiếm trên sân khấu…Lúc đó ông được làm quen với loại nhạc khiêu vũ và soạn lời cho những bài như La paloma, La cumparsita…Bài La cumparsita là một bài nhạc tango không lời nổi tiếng trên thế giới củ nhạc sĩ người Uruguay Gerardo Matos Rodriguez, và theo Phạm Duy: “Dù nó không phải là nhạc cổ điển nhưng tôi cũng cho vào mục này, vì nó nằm trong dĩ vãng cổ điển của tôi và nó sẽ dẫn tới bài về tình kỹ nữ mà tôi soạn sau này có tên Vũ nữ thân gầy để ghi lại mối tình giang hồ giữa tôi và một vũ nữ:

 

       Năm 1949 Ông lập gia đình với ca sĩ Thái Hằng. Theo lời ông: “Vì Thái Thanh (em Thái Hằng) lúc đó còn bé, thích hát nhạc cổ điển cho nên tôi soạn lời cho những bài Dạ khúc-Serenade (Schubert), Dòng sông xanh (Johann Strauss), Sầu-Tristesse (Chopin)… để cho cả hai chị em hát”. Back to Sorriento (Curtiss) cũng được ông đặt lời Việt trong giai đoạn này, với tựa đề Trở về mái nhà xưa. Bài hát nói lên ước mơ được về với những điều bình thường nhất của mỗi người, và theo ông khi soạn lời Việt, bài ca nổi danh của Ý này đã được “thêm chút không khí Bồ Tùng Linh vì tôi là người Á Đông”.

                                                            @@@